17-a de januaro
Kalendaro Januaro | Februaro | Marto | Aprilo | Majo | Junio | Julio | Aŭgusto | Septembro | Oktobro | Novembro | Decembro |
januaro 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 |
januaro | ||||||
lu | ma | me | ĵa | ve | sa | di |
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 |
8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 |
15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 |
22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 |
29 | 30 | 31 | ||||
aranĝo de 2024 tagoj |
La 17-a de januaro estas la 17-a tago de la jaro laŭ la gregoria kalendaro. 348 tagoj restas (349 en superjaroj).
Je la 17-a de januaro okazis, interalie:
Eventoj
- 395: Romia imperio dividiĝas inter du filoj de la romia imperiestro Teodosio al orienta parto (Arkadio) kaj okcidenta parto (Honorio)
- 1328: Germana reĝo Ludoviko la 4-a akceptis de roma civitanaro imperiestran kronon
- 1377: Papo Gregorio la 11-a revenis al Romo finante, daŭrantan de 1309, tiel nomatan avinjonan malliberon
- 1524: Itala velisto Giovanni da Verrazano elnavigis de Madejro al Norda Ameriko por trovi nordokcidentan pasejon
- 1595: Reĝo de Francio Henriko la 4-a deklaris militon kontraŭ Hispanio
- 1605: Romano La inĝenia kavaliro Don Kiĥoto el Manĉo aperis
- 1649: Krakovo: Johano la 2-a Kazimiro kroniĝis kiel reĝo de Pollando
- 1734: Aŭgusto la 3-a (Pollando-Litovio) kun sia edzino Maria Józefa kroniĝis en Vavelo
- 1746: Dua jakobita ribelo: jakobitoj gajnas batalon de Falkirk kontraŭ la angla armeo
- 1786: Pierre Méchain malkovris la kometon Encke
- 1793: Nacia Konvencio verdiktis al detronigita Ludoviko la 16-a mortpunon pro ŝtatperfido.
- 1819: Simón Bolívar proklamis la Respublikon de Kolombio
- 1864: Januara ribelo: venko de ribelantoj en batalo de Iłża
- 1878: Rusa-turka milito: decida venko de rusa armeo apud Plovdiv
- 1881: Pacifika Milito: ĉilia armeo konkeris ĉefurbon de Peruo - Limo
- 1893: Usono aneksis Havajon devigante reĝinon Liliuokalani abdiki de sia trono
- 1912: Brita esploristo Robert Scott konkeris sudan poluson unu monaton post Roald Amundsen
- 1917: Usono aĉetis de Danio Virgulininsulojn kontraŭ 25 mln da dolaroj
- 1919: Dum estona-bolŝevika milito la estona armeo konkeris Narvan
- 1920: Pollando komencis transpreni Pomerion de Gdańsk, atribuitan de Versajla traktato
- 1921: Ukraina Libera Universitato fondiĝis en Vieno
- 1923: Hispana inventisto Juan de la Cierva la unuan fojon ekflugis per sia aŭtogiro
- 1933: Usona Kongreso, spite al prezdento Herbert C. Hoover, voĉdonis por sendependeco de Filipinoj
- 1934: Ferdinand Porsche montris al germana registaro projekton Garbus inaŭgurante historion de la varomarko Volkswagen
- Dua mondmilito en Pollando kaj la mondo:
- 1940: Ĉefa Sekurec-Oficejo de Nazia Germanio informis pri plenuumo de mortpuno kontraŭ 3 poloj en Orienta Prusio, membrojn de sekreta organizaĵo, kiu komence de septembro eksplodigis fervojan trakon apud Biskupiec kaj detruis elektroenergian sistemon; de labortendaro konstruanta aŭtovojon en distrikto Drawski fuĝis 38 polajn laboristojn
- Pola pastro informis la papon Pio la 12-a pri germana teroro kontraŭ polaj katolikoj en okupata Pollando
- 1942: En Varto-Lando establiĝis vilaĝa gardistaro por helpi policon serĉi paraŝutistojn, fuĝintajn militkaptitojn kaj malliberulojn
- 1943: Germana polico forveturigis de malliberejo Pawiak en Varsovio ĉ. 1800 personojn al germana koncentrejo Majdanek; Pola Enlanda Armeo forvojigis 5 trajnojn laŭ linio Radom - Dęblin - Łuków - Terespol; grupoj de Popola Armeo atencis en Varsovio kontraŭ 4 kinejoj por germanoj
- 1944: Germana polico pafekzekutis en kelkaj lokoj 112 personojn alveturigitajn de malliberejo en la Kastelo de Lublin; de Varsovio foriris transporto kun 75 personoj al germana koncentrejo Gross-Rosen
- Plurmonata batalo pri Monto Kasino komenciĝis - gajnita de pola armeestro Władysław Anders
- 1945: Ruĝa Armeo eniris al ruinoj de forlasita de germanoj Varsovio nombranta 162 mil loĝantojn, kion komunistoj priskribis kiel "liberigo" de la pola ĉefurbo organizante defiladon sur unusola traveturigebla strato; la soveta armeo konkeris Częstochowa, Ciechanów, Jasło, Gorlice kaj Zgierz; gestapo de Ciechanów pafekzekutis en Mława 364 polojn troviĝantajn en la loka malliberejo; germana polico pafmortigis en Żabików 10 membrojn de Pola Enlanda Armeo; de koncentreja komplekso Aŭŝvico pro alproksimiĝo de Ruĝa Armeo malliberigitoj ekiris Nazian Germanion t.n. marŝo de la morto - el inter pli ol 56 miloj de personoj pereis dumvoje 9-15 miloj; nokte de la 17-a/18-a de januaro en polica malliberejo Radogoszcz en Lodzo germanoj komencis masakron de enprizonigitoj kun bruligo de la loko - kelkdekon da horoj antaŭ alveno de Ruĝa Armeo ili murdis 1500 malliberulojn; en Krakovo sur Vavelo okazis la lasta kunveno de germana registaro en Ĝenerala Gubernio, kiu translokiĝis al Opole; malfondo de Grizaj Taĉmentoj, konspira organizaĵo de Asocio de Pola Skoltismo, aganta de la 27-a de novembro 1939 sur teritorio de okupata Pollando, kiu en majo 1944 nombris pli ol 8 mil membroj dividitaj laŭ 3 aĝkategorioj
- Pola ĉefministro en ekzilo kune kun ministro sciigis Polan Subteran Ŝtaton ke la registaro kontraŭstaras malkaŝon al sovetaj regopovoj;
- 1946: Konsilio de Sekureco de Unuiĝintaj Nacioj unuafoje kunvenas en Londono
- 1948: Sur ferdeko de uson militŝipo oni subskribias armistican interkonsenton inter Indonezio kaj Nederlando pri provizora suvereneco super okupataj teritorioj de Nederlanda Hindio kun ebleco referendumi pri ilia apartaneco
- 1961: Separistoj de Katanga ekzekutis la unuan ĉefministron de Demokratia Respubliko Kongo Patrice Lumumba
- 1969: La albumo Flava submarŝipo aperis
- 1972: Flago de Bangladeŝo oficialiĝis
- 1975: Parlamento de Ĉina Popola Respubliko akceptis novan konstitucion aprobantan atingojn de la Kultura Revolucio
- 1982: Milita stato en Pollando: Pola Radio komencis disaŭdigon de la 2-a programo
- 1983: Niĝerio deportis pli ol 2 milionoj de senleĝaj enmigrintoj, ĉefe de Ganao
- 1991: Haroldo la 5-a iĝis reĝo de Norvegio
- 1991: Operaco Dezerta Ŝtormo komenciĝis por liberigi Kuvajton
- 1995: En tertremo en japana urbo Kobe 6434 personoj pereis
- 2001: Premiero de la franca komedia filmo La ŝranko
- 2007: Hormontriloj sur simbola apokalipsa horloĝo en la Universitato de Ĉikago delokiĝis de 23:53 al 23:55
- 2010: Komenco de kelktaga tumulto en niĝeria urbo Jos - pereis ĉ. 600 personoj
- 2010: Sebastián Piñera gajnis prezidentajn balotojn en Ĉilio
- 2012: Ribelo de tuaregoj en norda Malio komenciĝis
- 2013: Dum la enlanda milito en Malio invada franca armeo komencis landan ofensivon
Naskiĝoj
- 1463: Frederiko la 3-a, princo-elektisto de Saksio (m. 1525)
- 1484: Georg Spalatin, germana reformaciisto (m. 1545)
- 1501: Leonhart Fuchs, germana kuracisto kaj botanikisto (m. 1566)
- 1504: Pio la 5-a, papo, sanktulo (m. 1572)
- 1517: Antonius Scandellus, itala komponisto kaj kapelmajstro (m. 1580)
- 1600: Pedro Calderón de la Barca, hispana poeto kaj dramisto (m. 1681)
- 1659: Antonio Veracini, itala komponisto (m. 1733)
- 1706: Benjamin Franklin, usona filozofo, kunaŭtoro de la Usona Deklaro de Sendependeco, framasono, inventinto de kontraŭfulma instalaĵo (m. 1790)
- 1732: Stanislao Aŭgusto Poniatowski, la lasta reĝo de Pollando kaj granda duko de Litovio (m. 1798)
- 1814: Ludwik Mierosławski, la unua pola diktatoro de la Januara Ribelo kontraŭ Rusia Imperio, teoriisto kaj historiisto pri militistiko (m. 1878)
- 1815: Joshua Abraham Norton, mem-proklamita "Imperiestro de Usono" (m. 1880)
- 1820: Anne Brontë, brita verkistino (m. 1849)
- 1828: Ede Reményi, hungara violonisto kaj komponisto (m. 1898)
- 1935: Ferdinand Schulz, ĉeĥa verkisto (m. 1905)
- 1860: Dúbhglás de hÍde, unua prezidento de Irlando (m. 1949)
- 1863: Konstantin Sergejeviĉ Stanislavski, rusa teatra reĝisoro, aktoro, teatra etikisto (m. 1938)
- 1863: David Lloyd George, ĉefministro de Britio 1916 – 1922 (m. 1945)
- 1867: Carl Laemmle, usona filmproduktoro germandevena (m. 1939)
- 1879: Árpád Buday, hungara arkeologo, historiisto (m. 1937)
- 1881: Antoni Łomnicki, pola matematikisto, murdita (m. 1941)
- 1891: Áron Vass, rumania hungara skuptisto (m. 1979)
- 1899: Al Capone, estro de organizita krimo (m. 1947)
- 1890: Emil Böszörményi, rumania hungara ĵurnalisto (m. 1938)
- 1895: László Mécs, hungara poeto (m. 1978)
- 1900: Ernő Unger, hungara dirigento, komponisto, pianisto (m. 1968)
- 1900: Manci Zelch Zathureczkyné, rumania hungara verkistino, ĵurnalistino (m. 1984)
- 1902: Anci Barna, hungara aktorino (m. 1987)
- 1903: Antal Pálffy, rumania hungara instruisto pri matematiko (m. 1973)
- 1908: Géza Berey, rumania hungara ĵurnalisto (m. 1982)
- 1914: Michael Brink, germana verkisto
- 1915: István Benedek, hungara psikiatro, verkisto (m. 1996)
- 1919: Sándor Mezei, rumania hungara agronomo
- 1927: Eartha Kitt, usona aktorino kaj kantistino (m. 2008)
- 1928: Zoltán Farkas, rumania hungara pedagogo (m. nekonata)
- 1930: Jaroslava Moserová, ĉeĥa politikistino, kuracistino, verkistino (m. 2006)
- 1931: János Ábrahám, hungara publicisto, verkisto (m. 1996)
- 1933: Dalida, franca kantistino (m. 1987)
- 1939: Gyula Pávai, rumania hungara instruisto, lokhistoriisto (m. 2011)
- 1940: Tabaré Vázquez, prezidento de Urugvajo
- 1942: Muhammad Ali, usona boksisto
- 1942: Karel van Miert, belga politikisto
- 1943: René Préval, prezidento de Haitio
- 1955: Gyöngyi Orbán, rumania hungara literaturteoristino
- 1948: Davíð Oddsson, verkisto, ĉeministro de Islando
- 1957: Klára Bölöni Zakariás, rumania hungara aktorino
- 1962: Jim Carrey, kanada aktoro
- 1964: Michelle Obama, usona juristino, la edzino de la prezidento Barack Obama
- 1968: Mathilde Seigner, franca komediistino
- 1971: Sylvie Testud, franca aktorino kaj verkistino
- 1972: Benno Fürmann, germana aktoro
- 1990: Bence Molnár, rumania hungara aktoro
Mortoj
- 395: Teodosio, imperiestro de la Romia Imperio (n. 347)
- 1468: Gjergj Kastrioti Skanderbeg, heroo de Albanio (n. 1405)
- 1598: Fjodor la 1-a Ivanoviĉ, caro de Rusio (n. 1557)
- 1634: Albert Szenci Molnár, hungara verkisto (n. 1574)
- 1699: Thomas Pichler, aŭstra ermito
- 1705: John Ray, anglikana kleriko, patro de angla naturhistorio (n. 1627)
- 1751: Tomaso Albinoni, itala komponisto (n. 1671)
- 1775: Giovanni Battista Sammartini, itala komponisto kaj orgenisto (n. ĉ. 1700)
- 1826: Juan Crisóstomo de Arriaga, hispana komponisto (n. 1806)
- 1830: Wilhelm Waiblinger, germana poeto (n. 1804)
- 1861: Lola Montez, amatino de reĝo Ludoviko la 1-a de Bavario (n. 1821)
- 1874: Chang kaj Eng Bunker, fratoj-ĝemeloj de Tajlando, konataj kiel Siamaj dunaskitoj (n. 1811)
- 1784: Yosa Buson, japana aŭtoro de hajkoj kaj pentristo (n. 1716)
- 1893: Rutherford B. Hayes, prezidento de Usono 1877 - 1881 (n. 1822)
- 1897: János Vajda, hungara poeto, ĵurnalisto (n. 1827)
- 1910: Joaquim Nabuco, brazila politikisto, diplomato, historiisto, juristo kaj ĵurnalisto (n. 1849)
- 1913: Zsigmond Várady, hungara ĵurnalisto (n. 1865)
- 1918: Dénes Szabó, hungara ginekologo, medicinhistoriisto (m. 1856)
- 1945: István Réti, hungara pentristo (n. 1872)
- 1947: Eŭgeno Lanti (Eugène Adam), franca instruisto, esperantisto kaj komunisto, kunfondinto de SAT (n. 1879)
- 1961: Patrice Lumumba, la unua ĉefministro de Demokratia Respubliko Kongo, murdita (n. 1925)
- 1962: Sándor Puhala, rumania hungara ĵurnalisto, verkisto pri pedagogio (n. 1882)
- 1964: Terence White, angla verkisto (n. 1906)
- 1969: Grażyna Bacewicz, pola komponistino kaj violonistino (n. 1909)
- 1979: István Bartha, hungara instruisto, verkisto (n. 1889)
- 1981: Hugo Aufderbeck, germana romkatolika episkopo (n. 1909)
- 1986: János Máthé, rumania hungara lokhistoriisto, etnografo (n. 1898)
- 1991: Olavo la 5-a, reĝo de Norvegio (n. 1903)
- 1994: György Cziffra, hungara pianisto cigandevena (n. 1921)
- 1997: Clyde Tombaugh, usona astronomo, malkovrinto de Plutono (n. 1906)
- 2002: Camilo José Cela, hispana verkisto (n. 1916)
- 2004: Czesław Niemen, pola komponisto, muzikisto, kantisto kaj kantaŭtoro (n. 1939)
- 2008: Bobby Fischer, usona-islanda ŝakisto, mondĉampiono (n. 1943)
- 2010: Béla Köpeczi, hungara historiisto (n. 1921)
- 2011: Loránd Benkő, hungara lingvisto (n. 921)
- 2011: Jean Dutourd, franca verkisto (n. 1920)
- 2012: Phil Bosmans, flandra verkisto, sacerdoto kaj monaĥo (n. 1922)
- 2013: Jadwiga Kaczyńska, pola filologino, patrino de ĉefministro Jarosław Kaczyński kaj prezidento Lech Kaczyński (n. 1926)
Specialaj tagoj kaj festoj
- Romkatolika Kalendaro: Memoro de Sankta Antonio, egipta ermito, abato, Patro de la Dezerto
- Demokratia Respubliko Kongo: Tago de Patrice Lumumba
Tagoj de semajno
La 17-a de januaro estas (laŭ gregoria kalendaro):
- Dimanĉo en jaroj: 1582 1588 1593 1599 1610 1616 1621 1627 1638 1644 1649 1655 1666 1672 1677 1683 1694 1700 1706 1712 1717 1723 1734 1740 1745 1751 1762 1768 1773 1779 1790 1796 1802 1808 1813 1819 1830 1836 1841 1847 1858 1864 1869 1875 1886 1892 1897 1904 1909 1915 1926 1932 1937 1943 1954 1960 1965 1971 1982 1988 1993 1999 2010 2016 2021 2027 2038 2044 2049 2055 2066 2072 2077 2083 2094;
- Lundo en jaroj: 1583 1594 1600 1605 1611 1622 1628 1633 1639 1650 1656 1661 1667 1678 1684 1689 1695 1701 1707 1718 1724 1729 1735 1746 1752 1757 1763 1774 1780 1785 1791 1803 1814 1820 1825 1831 1842 1848 1853 1859 1870 1876 1881 1887 1898 1910 1916 1921 1927 1938 1944 1949 1955 1966 1972 1977 1983 1994 2000 2005 2011 2022 2028 2033 2039 2050 2056 2061 2067 2078 2084 2089 2095;
- Mardo en jaroj: 1584 1589 1595 1606 1612 1617 1623 1634 1640 1645 1651 1662 1668 1673 1679 1690 1696 1702 1708 1713 1719 1730 1736 1741 1747 1758 1764 1769 1775 1786 1792 1797 1804 1809 1815 1826 1832 1837 1843 1854 1860 1865 1871 1882 1888 1893 1899 1905 1911 1922 1928 1933 1939 1950 1956 1961 1967 1978 1984 1989 1995 2006 2012 2017 2023 2034 2040 2045 2051 2062 2068 2073 2079 2090 2096;
- Merkredo en jaroj: 1590 1596 1601 1607 1618 1624 1629 1635 1646 1652 1657 1663 1674 1680 1685 1691 1703 1714 1720 1725 1731 1742 1748 1753 1759 1770 1776 1781 1787 1798 1810 1816 1821 1827 1838 1844 1849 1855 1866 1872 1877 1883 1894 1900 1906 1912 1917 1923 1934 1940 1945 1951 1962 1968 1973 1979 1990 1996 2001 2007 2018 2024 2029 2035 2046 2052 2057 2063 2074 2080 2085 2091;
- Ĵaŭdo en jaroj: 1585 1591 1602 1608 1613 1619 1630 1636 1641 1647 1658 1664 1669 1675 1686 1692 1697 1704 1709 1715 1726 1732 1737 1743 1754 1760 1765 1771 1782 1788 1793 1799 1805 1811 1822 1828 1833 1839 1850 1856 1861 1867 1878 1884 1889 1895 1901 1907 1918 1924 1929 1935 1946 1952 1957 1963 1974 1980 1985 1991 2002 2008 2013 2019 2030 2036 2041 2047 2058 2064 2069 2075 2086 2092 2097;
- Vendredo en jaroj: 1586 1592 1597 1603 1614 1620 1625 1631 1642 1648 1653 1659 1670 1676 1681 1687 1698 1710 1716 1721 1727 1738 1744 1749 1755 1766 1772 1777 1783 1794 1800 1806 1812 1817 1823 1834 1840 1845 1851 1862 1868 1873 1879 1890 1896 1902 1908 1913 1919 1930 1936 1941 1947 1958 1964 1969 1975 1986 1992 1997 2003 2014 2020 2025 2031 2042 2048 2053 2059 2070 2076 2081 2087 2098;
- Sabato en jaroj: 1587 1598 1604 1609 1615 1626 1632 1637 1643 1654 1660 1665 1671 1682 1688 1693 1699 1705 1711 1722 1728 1733 1739 1750 1756 1761 1767 1778 1784 1789 1795 1801 1807 1818 1824 1829 1835 1846 1852 1857 1863 1874 1880 1885 1891 1903 1914 1920 1925 1931 1942 1948 1953 1959 1970 1976 1981 1987 1998 2004 2009 2015 2026 2032 2037 2043 2054 2060 2065 2071 2082 2088 2093 2099.