12-a de januaro
Kalendaro Januaro | Februaro | Marto | Aprilo | Majo | Junio | Julio | Aŭgusto | Septembro | Oktobro | Novembro | Decembro |
januaro 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 |
januaro | ||||||
lu | ma | me | ĵa | ve | sa | di |
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 |
8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 |
15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 |
22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 |
29 | 30 | 31 | ||||
aranĝo de 2024 tagoj |
La 12-a de januaro estas la 12-a tago de la jaro laŭ la gregoria kalendaro. 353 tagoj restas (354 en superjaroj).
Je la 12-a de januaro okazis, interalie:
Eventoj
- -29: Pax Romana establiĝis kaj daŭris 207 jarojn
- 1528: Upsalo: Gustavo Vasa kroniĝis kiel reĝo de Svedio
- 1616: Portugaloj fondis la urbon Belém en la riverdelto de Amazono
- 1779: Barato: dum la unua milito inter Maratha Imperio kaj Brita Orienthinda Kompanio la brita armeo malvenkis en batalo de Wadagaon
- 1780: En Zuriko aperis germanlingva gazeto Neue Zürcher Zeitung
- 1782: Imperiestro de Sankta Romia Imperio Jozefo la 2-a dekretis pri malfondo de ĉiuj viraj kaj inaj ordenoj ne okupiĝantaj pri lernado, zorgo pri malsanuloj kaj scienco
- 1832: Ordone de rusa caro Nikolao la 1-a pola militista Ordeno Virtuti Militari estis malaltrangita ĝis rusa memorinsigno
- 1853: Bahá'u'lláh, la profeto fondinta de la Bahaa Kredo, ekzile foriras de Tehrano (Persio/Irano) al Bagdado (Irako).
- 1871: Francia-Prusia Milito: venko de prusa armeo en batalo de Le Mans
- 1895: Brita organizaĵo National Trust, okupiĝanta pri protekto de la naturo kaj historiaj monumentoj, fondiĝis
- 1898: Ito Hirobumi la trian fojon iĝis ĉefministro de Japanio
- 1910: Granda Januara Kometo aperis
- 1937: Estas fondita orfaninejo Instituição Social Olímpia Belém en Rio-de-Ĵanejro.
- Dua mondmilito en Pollando:
- 1940: Aranĝo T4: germana polico dispafis 440 nekuraceblajn pacientojn de psikiatria malsanulejo en Chełm kaj apud Gniezno finis daŭrantan de la 7-a de decembro 1939 operacon de eŭtanazio, kie murdis pli ol 1044 personojn, krome pro posedo de armiloj en Radom mortigis 10 polojn; Ignacy Jan Paderewski iĝis prezidanto de Nacia Konsilio de Pollando en Parizo
- 1941: En Londono okazis vespero kun polaj Kristnaskaj kantoj kaj pola muziko
- 1942: Pola registaro en ekzilo voĉdonis pri danko al polaj soldatoj heroe defendantaj Tobruk kaj batalantaj pri apuda Gazala
- 1943: Germanaj policaj taĉmentoj pafekzekutis en Kitów (distrikto Zamojski) 182 personojn, en tio 40 infanojn, en Biskupice 6 suspektitojn pri kaŝo de partizanoj kaj en Dzwonowice (ambaŭ en distrikto Zawierciański) 7 polojn vivbruligis kune kun 6 kaŝitaj de ili judoj kaj en Szynkarzyzna (distrikto Węgrowski) 3 polojn kun 3 kaŝitaj ĉe ili fuĝintaj sovetaj militkaptitoj; en Varsovio soldatoj de Pola Enlanda Armeo plenumis mortpunon kontruaŭ polo kiu kunlaboris kun germanoj pri deportado de pola junularo al trudlaboro en Nazia Germanio
- Operaco de Ruĝa Armeo por rompi germanan Sieĝon de Leningrado komenciĝis
- 1944: Germanaj policaj taĉmentoj pafmortigis en Kłodno 28 personojn, en Lipnik 20, alveturigitaj de malliberejo en Ostrowiec Świętokrzyski, en Legionowo kaj apuda Wieliszew po 7 kaj en Tomaszów Mazowiecki 5; germanoj komencis murdon de malliberuloj en Lucko; partizanoj eksplodigis trajnon en Sadurki, apud Nałęczów
- 1945: Germanaj ĝendarmoj pafmortigis en Zajączki 6 virojn pro aparteno al konspira organizaĵo kaj polico sur tombejo en Żabików 12 malliberulojn, membrojn de Pola Enlanda Armeo de Leszno; SS evakuis de Libiąż filion de sia koncentrejo Aŭŝvico; en Ĝibraltaro en ĉeesto de polaj kaj britaj registaranoj okazis malkovro de memortabulo al Władysław Sikorski
- 1948: Laŭ ordono de Stalin Ministerio pri Ŝtata Sekureco de Sovetunio murdis en Minsk prezidanton de Juda Kontraŭfaŝisma Komitato Salomon Michoels
- 1950: En Sovetunio oni restarigis mortpunon pro perfido, spionado aŭ sabotado (nuligitan maje 1947)
- 1953: Pola primaso Stefan Wyszyński estis nomumita kardinalo de papo Pio la 12-a
- 1955: Oni komencis konstrui Kosmodromon Bajkonur
- 1969: Debuta muzikalbumo de rok-muzika grupo Led Zeppelin aperis
- 1976: Konsilio de Sekureco de Unuiĝintaj Nacioj unuafoje permesis ĉeesti dum siaj kunsidoj al reprezentanto de Organizaĵo por Liberigo de Palestino, tamen sen rajto voĉdoni
- 1984: Polaj montgrimpintoj unuafoje vintre eniris sur Manaslu en Himalajo
- 1994: Prezidento de Usono Bill Clinton renkontiĝis en Prago kun prezidentoj de Ĉeĥio, Hungario, Pollando kaj Slovakio
- 2004: Queen Mary 2, kiel la plej granda porpasaĝera ŝipo, eknavigis
- 2005: Sergej Bagapŝ gajnis prezidentan balotadon en Abĥazio
- 2007: La plej brila depost 40 jaroj ne-perioda kometo McNaught transiris sian perihelion
- 2010: Tertremo en Haitio kaŭzis morton de ĉ. 200 mil homojn
- 2011: Interŝtata Aviada Komitato prezentis en Moskvo raporton pri kaŭzoj de akcidento de pola registara aviadilo TU-154M en Smolensk
Naskiĝoj
- 1562: Karlo Emanuelo la 1-a de Savojo, duko de Savojo (m. 1630)
- 1576: Petrus Scriverius, nederlanda latinisto, filologo, humanisto, historiisto, poeto kaj erudiciulo (m. 1660)
- 1591: José de Ribera, hispana pentristo kaj gravuristo (m. 1652)
- 1628: Charles Perrault, franca verkisto (m. 1703)
- 1674: Reinhard Keiser, germana komponisto (m. 1739)
- 1729: Edmund Burke, brita filozofo kaj ŝtatisto (m. 1779)
- 1746: Johann Heinrich Pestalozzi, svisa pedagogo (m. 1827)
- 1751: Jakob Michael Reinhold Lenz, germana poeto (m. 1792)
- 1783: Erik Gustaf Geijer, sveda historiisto, poeto, filozofo kaj komponisto (m. 1847)
- 1856: John Singer Sargent, usona pentristo (m. 1925)
- 1863: Vivekananda, barata guruo, populariganto de filozofio de jogo kaj vedanto en okcidenta civilizo (m. 1902)
- 1876: Jack London, usona verkisto (m. 1916)
- 1876: Ermanno Wolf-Ferrari, itala komponisto (m. 1948)
- 1878: Ferenc Molnár, hungara verkisto kaj ĵurnalisto (m. 1952)
- 1879: Carl Wictor Sjögren, sveda asekura oficisto, esperantisto (m. nekonata)
- 1885: Jenő Ernst, hungara ĵurnalisto (m. 1944)
- 1887: Saldanha Jorge de Carreira, portugala bank-oficisto, esperantisto (m. 1970)
- 1893: Hermann Göring, germana politikisto kaj nazia partiestro, mortpunita pro krimoj kontraŭ la homeco (m. 1946)
- 1893: Géza Kandray, rumania hungara pedagogo, lernolibroverkisto (m. 1969)
- 1893: Alfred Rosenberg, germana ĉefideologo de naziismo, mortpunita pro krimoj kontraŭ la homeco (m. 1946)
- 1894: Imre Kádár, hungara verkisto, tradukisto, redaktoro (m. 1972)
- 1896: David Wechsler, usona psikologo pri intelekto (m. 1981)
- 1902: Sándor Szilveszter, rumania hungara romkatolika eklezia verkisto (m. 1988)
- 1903: Igor Kurĉatov, soveta fizikisto (m. 1960)
- 1906: Attila Szabó T., hungara lingvisto (m. 1987)
- 1907: Sergej Korolov, soveta konstruisto de balistikaj misiloj, flugmaŝinoj, kosmoveturiloj (m. 1966)
- 1909: József Méliusz, hungara verkisto (m. 1995)
- 1916: Pieter Willem Botha, ĉefministro de Sud-Afriko (m. 2006)
- 1918: Maharishi Mahesh Yogi, barata guruo kaj fondinto de la movado pri transcenda meditado (m. 2008)
- 1925: Jutta Pallos-Schönauer, rumanidevena germana grafikistino
- 1929: Pál Nagy, rumania hungara pentristo (m. 1979)
- 1930: Edit Botár, rumania hungara grafikistino
- 1930: Katalin Wohl, hungara aktorino
- 1936: Émile Lahoud, prezidento de Libano
- 1941: Vladimir Muljavin, belorusia muzikisto (m. 2003)
- 1944: János Komán, rumania hungara instruisto, poeto
- 1949: Murakami Haruki, japana verkisto, tradukisto
- 1951: Kirstie Alley, usona aktorino
- 1954: Teréz Szilágyi, hungara pentristino
- 1959: Veronika Ĉerkasova, belorusa ĵurnalistino, murdita (m. 2004)
- 1959: János Juhos-Kiss, hungara poeto, novelisto
- 1964: Károly Czirják, rumania hungara lokhistoriisto
- 1966: Rob Zombie, usona ŝtonroka kantisto kaj verkisto
- 1968: Heather Mills, aktivulino, iama modelulino kaj eks-edzino de Paul McCartney
- 1977: Rastislav Šarišský, slovaka informadikisto, esperantisto
Mortoj
- 690: Benedikto Biscop, abato de Wearmouth kaj Jarrow, Northumbria, Anglio
- 731: Berhtwald, ĉefepiskopo de Canterbury, Anglio
- 1321: Maria de Brabanto, reĝino de Francio (n. 1254)
- 1519: Maksimiliano la 1-a, imperiestro de Sankta Romia Imperio (n. 1459)
- 1537: Lorenzo di Credi, itala pentristo, skulptisto kaj juvelisto (n. ĉ. 1459)
- 1578: Katarina de Kastilio, arkidukino de Aŭstrio (n. 1507)
- 1665: Pierre de Fermat, franca juristo kaj matematikisto (n. 1601)
- 1674: Giacomo Carissimi, itala komponisto kaj pastro (n. 1605)
- 1829: Friedrich Schlegel, germana poeto, filozofo, lingvisto (n. 1772)
- 1856: Ľudovít Štúr, slovaka verkisto (n. 1815)
- 1899: Sándor Szilágyi, hungara historiisto (n. 1827)
- 1917: Lajos Hatvany, hungara verkisto, mecenato (n. 1880)
- 1924: Elemér Horkay, hungara ĵurnalisto, verkisto (n. 1876)
- 1925: Miklós Jakab, hungara verkisto, ĵurnalisto (n. 1872)
- 1945: Marcell Roth, rumania hungara, hungara kuracisto (n. 1891)
- 1956: István Balogh hungara pentristo (n. 1890)
- 1976: Agatha Christie, brita verkistino (n. 1890)
- 1977: Henri-Georges Clouzot, franca kino-reĝisoro, scenaristo, dialogisto kaj produktoro (n. 1907)
- 1978: Teréz Nagyajtay, hungara kostumdezajnistino (n. 1897)
- 1993: Józef Czapski, pola pentristo kaj verkisto, okupiĝanta pri serĉado de "perditaj" polaj oficiroj (n. 1896)
- 1996: Sándor Gálfalvi, rumania hungara pedagogo (n. 1919)
- 2003: Leopoldo Fortunato Galtieri, prezidento de Argentino (n. 1926)
- 2003: Maurice Gibb, membro de muzika gruopo Bee Gees (n. 1949)
- 2003: János Zsemlyei, hungara lingvisto (n. 1936)
- 2009: Claude Berri, franca reĝisoro (n. 1934)
Specialaj tagoj kaj festoj
- Romkatolika Eklezio: Benedikto Biscop, anglosaksa abato
Tagoj de semajno
La 12-a de januaro estas (laŭ gregoria kalendaro):
- Dimanĉo en jaroj: 1586 1592 1597 1603 1614 1620 1625 1631 1642 1648 1653 1659 1670 1676 1681 1687 1698 1710 1716 1721 1727 1738 1744 1749 1755 1766 1772 1777 1783 1794 1800 1806 1812 1817 1823 1834 1840 1845 1851 1862 1868 1873 1879 1890 1896 1902 1908 1913 1919 1930 1936 1941 1947 1958 1964 1969 1975 1986 1992 1997 2003 2014 2020 2025 2031 2042 2048 2053 2059 2070 2076 2081 2087 2098;
- Lundo en jaroj: 1587 1598 1604 1609 1615 1626 1632 1637 1643 1654 1660 1665 1671 1682 1688 1693 1699 1705 1711 1722 1728 1733 1739 1750 1756 1761 1767 1778 1784 1789 1795 1801 1807 1818 1824 1829 1835 1846 1852 1857 1863 1874 1880 1885 1891 1903 1914 1920 1925 1931 1942 1948 1953 1959 1970 1976 1981 1987 1998 2004 2009 2015 2026 2032 2037 2043 2054 2060 2065 2071 2082 2088 2093 2099;
- Mardo en jaroj: 1582 1588 1593 1599 1610 1616 1621 1627 1638 1644 1649 1655 1666 1672 1677 1683 1694 1700 1706 1712 1717 1723 1734 1740 1745 1751 1762 1768 1773 1779 1790 1796 1802 1808 1813 1819 1830 1836 1841 1847 1858 1864 1869 1875 1886 1892 1897 1904 1909 1915 1926 1932 1937 1943 1954 1960 1965 1971 1982 1988 1993 1999 2010 2016 2021 2027 2038 2044 2049 2055 2066 2072 2077 2083 2094;
- Merkredo en jaroj: 1583 1594 1600 1605 1611 1622 1628 1633 1639 1650 1656 1661 1667 1678 1684 1689 1695 1701 1707 1718 1724 1729 1735 1746 1752 1757 1763 1774 1780 1785 1791 1803 1814 1820 1825 1831 1842 1848 1853 1859 1870 1876 1881 1887 1898 1910 1916 1921 1927 1938 1944 1949 1955 1966 1972 1977 1983 1994 2000 2005 2011 2022 2028 2033 2039 2050 2056 2061 2067 2078 2084 2089 2095;
- Ĵaŭdo en jaroj: 1584 1589 1595 1606 1612 1617 1623 1634 1640 1645 1651 1662 1668 1673 1679 1690 1696 1702 1708 1713 1719 1730 1736 1741 1747 1758 1764 1769 1775 1786 1792 1797 1804 1809 1815 1826 1832 1837 1843 1854 1860 1865 1871 1882 1888 1893 1899 1905 1911 1922 1928 1933 1939 1950 1956 1961 1967 1978 1984 1989 1995 2006 2012 2017 2023 2034 2040 2045 2051 2062 2068 2073 2079 2090 2096;
- Vendredo en jaroj: 1590 1596 1601 1607 1618 1624 1629 1635 1646 1652 1657 1663 1674 1680 1685 1691 1703 1714 1720 1725 1731 1742 1748 1753 1759 1770 1776 1781 1787 1798 1810 1816 1821 1827 1838 1844 1849 1855 1866 1872 1877 1883 1894 1900 1906 1912 1917 1923 1934 1940 1945 1951 1962 1968 1973 1979 1990 1996 2001 2007 2018 2024 2029 2035 2046 2052 2057 2063 2074 2080 2085 2091;
- Sabato en jaroj: 1585 1591 1602 1608 1613 1619 1630 1636 1641 1647 1658 1664 1669 1675 1686 1692 1697 1704 1709 1715 1726 1732 1737 1743 1754 1760 1765 1771 1782 1788 1793 1799 1805 1811 1822 1828 1833 1839 1850 1856 1861 1867 1878 1884 1889 1895 1901 1907 1918 1924 1929 1935 1946 1952 1957 1963 1974 1980 1985 1991 2002 2008 2013 2019 2030 2036 2041 2047 2058 2064 2069 2075 2086 2092 2097.