Šurany
| Šurany | |||
| hungare: Nagysurány | |||
| urbo | |||
 Šurany
| |||
|
|||
| Oficiala nomo: Šurany | |||
| Lando |  Slovakio
| ||
|---|---|---|---|
| Regiono | Regiono Nitra | ||
| Distrikto | Distrikto Nové Zámky | ||
| Historia regiono | Supra Hungarujo | ||
| Rivero | Nitra | ||
| Situo | Šurany | ||
| - alteco | 144 m s. m. | ||
| - koordinatoj | 48° 05′ 14″ N 18° 11′ 10″ O / 48.08722 °N, 18.18611 °O (mapo) | ||
| Areo | 59,812018 km² (5 981,2 ha) | ||
| Loĝantaro | 10 344 (31.12.2009) | ||
| Denseco | 172,94 loĝ./km² | ||
| Unua skribmencio | 1138 | ||
| Horzono | MET (UTC+1) | ||
| - somera tempo | MET (UTC+2) | ||
| Poŝtkodo | 942 01 | ||
| Telefona antaŭkodo | +421-35 | ||
| Aŭtokodoj | NZ | ||
| ISO 3166-2 | 503592 | ||
  Situo enkadre de Slovakio
| |||
 Situo enkadre de Regiono Nitra
| |||
 Vikimedia Komunejo: Šurany
| |||
| Retpaĝo: www.surany.sk | |||
 Portalo pri Slovakio
| |||
Šurany, hungare Nagysurány estas urbo en Slovakio, en Regiono Nitra, en Distrikto Nové Zámky.
Situo[redakti | redakti fonton]
Šurany situas sur ebenaĵo, laŭ dekstra bordo de Nitra (rivero), laŭ ĉefvojo kaj fervojo Komárno-Nitra. Nové Zámky troviĝas 10 km.
Historio[redakti | redakti fonton]
La urbo estis loĝata dum la neolitiko kaj setlis ankaŭ keltoj. La unua mencio devenis el 1138 en formo villa Suran dum regado de reĝo Béla la 2-a. La bienoj apartenis al la reĝo dum la 13-a jarcento, tiutempe ĉe la rivero akvomuelejoj funkciis. Familio Szegedi (segedi) konstruis fortikaĵon en la 14-a jarcento, kiun ribeluloj kontraŭ reĝo akiris, fine en 1401 Sigismondo la 1-a (Sankta Romia Imperio). Inter 1663-1684 la turkoj havis la fortikaĵon. Francisko la 1-a en 1832 donacis al la komunumo rangojn reĝa urbo kun foirorajto. Sukerfabriko ekfunkciis en 1854 la unua en Hungario, sed en 2000 finiĝis la produktado. En 1910 loĝis tie 5225 homoj (3413 slovakoj, 1626 hungaroj, 176 germanoj). La urbo apartenis ĝis Traktato de Trianon al Nyitra (reĝa departemento), al distrikto de érsekújvár.
Ekde 1920 la urbo apartenis al Ĉeĥoslovakio, ekde 1993 al Slovakio. Inter 1938-1944 la regiono rehungariĝis. En 2001 loĝis en la urbo 10 491 homoj (10 206 slovakoj, 88 hungaroj, 67 ĉeĥoj).
Vidindaĵoj[redakti | redakti fonton]
- restaĵoj de terfortikaĵo
- sinagogo el 1890, renovigita en 2005
- paroĥa katolika preĝejo omaĝe al Martiro Sankta Stefano el la 17-a j.c., tute trakonstruita en 1942
Famuloj[redakti | redakti fonton]
En la iama Nagysurány naskiĝis:
- hungara János Tóth (kanoniko)
- hungara grafikisto Károly Mühlbeck
- hungara-slovaka pastro Michal Matunák.