Slovenská Ľupča

	Slovenská Ľupča
	hungare: Zólyomlipcse, germane: Windischlipsch
	municipo
	Vidoi al Slovenská Ľupča
	Oficiala nomo: Slovenská Ľupča
Ŝtato	Slovakio
Regiono	Regiono Banská Bystrica
Distrikto	Distrikto Banská Bystrica
Historia regiono	Supra Hungarujo
Montaroj	Granda Fatro, Malaltaj Tatroj
Memorindaĵo	Ľupčany burgo
Situo	Slovenská Ľupča
- alteco	378 m s. m.
- koordinatoj	48° 44′ 39″ N 19° 14′ 47″ O / 48.74417 °N, 19.24639 °O (mapo)
Areo	32,32 km² (3 232 ha)
Loĝantaro	3 241 (31.12.2010)
Denseco	100,28 loĝ./km²
Unua skribmencio	1250
Horzono	MET (UTC+1)
- somera tempo	MET (UTC+2)
Poŝtkodo	976 13
Telefona antaŭkodo	+421 48
Aŭtokodoj	BB
NUTS	509001
	Situo enkadre de Slovakio Situo enkadre de Slovakio
	Situo enkadre de Regiono Banská Bystrica Situo enkadre de Regiono Banská Bystrica
	Vikimedia Komunejo: Slovenská Ľupča
	Retpaĝo: slovenskalupca.sk
	Portalo pri Slovakio

Koordinatoj: 48° 44′ 39″ N 19° 14′ 47″ O / 48.74417 °N, 19.24639 °O (mapo)

Slovenská Ľupča, hungare Zólyomlipcse, [zOjomlipĉe], germane Windischlipsch estas vilaĝo kaj municipo en Slovakio. La historiaj loknomoj estis slovake ĝis 1927 „Zvolenská Ľupča“; germane Slowakisch Liptsch; hungare ĝis 1882 Tótlipcse (aŭ pli simple Lipcse).

Situo[redakti | redakti fonton]

Slovenská Ľupča situas laŭ dekstra bordo de Hron, laŭ ĉefvojo kaj fervojo Brezno-Banská Bystrica. La lasta urbo troviĝas je 10 km.

Historio[redakti | redakti fonton]

La unua mencio okazis pri la vilaĝo en 1250 en formo "Lypcsa". La setlejo formiĝis parte apud la fortikaĵo kaj apud la monaĥejo. Inter 1306-1314 Mateo Csák havis la fortikaĵon. La vilaĝo urbiĝis en 1340, kiel grava minista urbo. La privilegioj estis liberaj voĉdonadoj pri juĝisto kaj pastro, bazarado kaj sendoganeco. En la 1440-aj jaroj la husanoj dominadis tie. En 1679 pro pesto 700 loĝantoj mortis. En 1697 paperofarejo ekfunkciis. En 1828 loĝis tie 1301 urbanoj en 180 domoj. Post jardekoj la urbo perdis sian rangon, tamen diversaj uzinoj fondiĝis. En 1910 laŭ la popolnombrado vivis en Zólyomlipcse 1754 homoj, (slovakoj en majoritato, hungaroj en minoritato). Ĝis Traktato de Trianon la komunumo apartenis al Hungara reĝlando, al Zólyom (reĝa departemento), al distrikto de Besztercebánya, poste al Ĉeĥoslovaka respubliko, dum la 2-a mondmilito kaj ekde 1993 al Slovakio.

Vidindaĵoj[redakti | redakti fonton]

• luterana novgotika preĝejo de 1874 • fortikaĵo (hodiaǔ ruina) sur montopinto 375 m-ojn alta, • burgo aǔ kastelo , nun en posedo de fero-fabriko Podbrezová • monaĥejo – nun lapidario (arkeologia parko - bildo mankas) • romkatolika gotika templo de La plej Santa Triuno ( sur fotografaj̑o, c̑irkaǔ 1370 ), en 1615 renesanciĝis • urbodomo de 1659 • kolono pri Maria el la 18-a jarcento memore al la pesto (bildo) • tilio memore al Matiaso Korvinus