21-a de majo

majo 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31

La 21-a de majo estas la 141-a tago de la jaro (la 142-a en superjaroj) laŭ la Gregoria kalendaro. 224 tagoj restas.

Je la 21-a de majo okazis, interalie:

Eventoj

293: Romia Imperio: Tetrarkio komencita
878: Arab-bizancaj militoj: Sirakuzo estis okupita de Aglabidoj dum la islama konkero de Sicilio
996: Oto la 3-a kroniĝis kiel imperiestro de la Sankta Romia Imperio
1097: Unua krucmilito: krucmilitistoj sieĝantaj Niceon rebatis post tuttaga batalo provon de milita helpo flanke de armeo de turko-selĝuka Ruma sultanlando
1349: Duŝana Kodo, konstitucio de Serba Imperio, estis adoptita de Stefan Dušan
1363: En Krakovo okazis nupto de la reĝo de Ĉeĥio kaj germana-romia imperiestro Karolo la 4-a kun nepino de la reĝo de Pollando Kazimiro la Granda
1388: Germanio: Universitato de Kolonjo fondiĝis
1403: Reĝlando Kastilio: Henriko la 3-a sendis misiiston al kortumo de Timuridoj por diskuti eventualan aliancon kontraŭ Otomana Imperio
1420: Subskribo de la franca-angla Traktato de Troyes por fini la centjaran militon pere de forpuŝo el la franca trono de la Dinastio de Valois kaj persona unio sub Henriko la 5-a
1471: Estinta reĝo de Anglio Henriko la 6-a estis senkapigita en Tower of London
1481: Johano la 1-a iĝis reĝo de Danio
1502: Portugala ekspedicio malkovris la insulon Sankta Heleno
1660: Antonio Pignatelli (posta papo) iĝis reprezentanto de Vatikano en Pollando
1674: Johano la 3-a Sobieski ekreĝis en Pollando kiel elektito de nobelaro
1799: Ekspedicio de Napoleono al Egiptio: finiĝis sensukcesa franca sieĝo de Akko
1800: Sur Ioniaj insuloj kreiĝis sub turka-rusa protektorato Respubliko de Sep Insuloj
1804: En Parizo okazis unua entombigo en la Tombejo Père-Lachaise
1809: Franca-aŭstra batalo de Aspern komenciĝis
1813: Venko de franca Grande Armée super la prusa-rusa en batalo de Budyšin
1831: Novembra ribelo kontraŭ la Rusia Imperio: venko de poloj en batalo de Tykocin
1840: Nov-Zelando aliĝis al la Unuiĝinta Reĝlando
1849: Hungara revolucio: ribelaj taĉmentoj konkeris Buda
1851: En Kolumbio oni abolis sklavecon - kongresa leĝo ekvalidis kun la nova jaro
1871: Sanga Semajno komenciĝis - dum ĝi registara armeo subpremis Parizan Komunumon mortigante 30 mil personojn
1879: Pacifika Milito: perua ŝiparo venkis la ĉilian en batalo de Iquique
1881: Ruĝa Kruco estis fondita
1904: Federacio Internacia de Futbalo FIFA fondiĝis en Parizo
1910: Nova konstruita juda setlejo eknomiĝis Tel-Avivo
Unua mondmilito
- 1915: Litova Societo por Helpo al Militviktimoj estis fondita en Vilno (ekzistis ĝis 1918)
- 1916: Svislando: litova konferenco komenciĝis en Laŭzano; enkonduko de somera tempo en Britio
- 1917: Komisiono pri Militaj Tomboj establiĝis per reĝa ĉarto por marki, registri kaj konservi tombojn kaj memorlokojn de la Komunumo de Nacioj; Georgio: granda incendio de Atlanta - ĉirkaŭ 2 mil domoj bruliĝis
- 1918: Militkampanjo en Kaŭkazio: Batalo de Sardarapat komenciĝis — rezulte de tio estiĝis Armena Respubliko (1918-1920); en fortikaĵo Babrujsk sub premo de germanoj estis malformita la Unua Pola Korpuso en Rusio de generalo Józef Dowbor-Muśnicki
1920: Prezidento de Meksiko Venustiano Carranza, devigita rezulte de puĉo forlasi la ĉefurbon, estis murdita embuske dum vojaĝo al Veracruz
1921: Tria Silezia Ribelo: batalo pri Monto Sankta Anna (apud Leśnica) komencita
1926: Dua Pola Respubliko: Nacia Asocio de Ribelintoj kaj Ekssoldatoj fondiĝis – ligita kun Kristana Demokratio kaj Wojciech Korfanty
1927: Usona aviadisto Charles Lindbergh sole transflugis Atlantikan Oceanon kiel la unua
1932: Amelia Earhart kiel unua virino traflugis solece Atlantikon de Novlando ĝis Irlando
1932: En Vytautas-Magnus-Universitato estis eksterleĝigita studenta marksista organizaĵo Aŭroro
1935: Germana mararmeo Reichsmarine iĝis Kriegsmarine, kaj Reichswehr - Wehrmacht
1937: Arkta Oceano: establo de sovetunia surglacia stacio Norda Poluso-1
Dua mondmilito
- 1940: Masakro de Katin: gvidanto de eskorta bataliono de NKVD ordonis likvidon de pola militprizono en Kozelsk; Okcidenta Fronto: loka brita kontraŭatako apud Arras, germanoj, ŝirmante sin de la sudo, atakis apartigitajn trupojn en Flandrio
- 1941: nokte de la 21-a/22-a de majo sovetaj regopovoj komencis la kvaran amasan deportadon en Sovetunion de la pola loĝantaro el la aneksitaj Orientaj Limregionoj de la Dua Pola Respubliko; oni fondis Norvegan SS (Norges SS); Batalo de Kreto: germanoj ekregis aerodromon en Maleme, kien ili komencis alvenigi helpajn unuojn; apud Iraklio grekoj (armeo kaj loĝantaro) likvidis paraŝutistojn; Nord-Afrika kampanjo: britoj finis purigi de italoj parton de Itala Somalio
- 1942: Hitler prokrastis atakon al Malto; Londono: renkontiĝo de Winston Churchill kaj Vjaĉeslav Molotov
- 1943: Germana polico murdis en Gębice kaj apudaj vilaĝoj de Kielce-regiono 105 polojn; Volinia masakro: ukrainoj murdis en Rudna Lwia 30 polojn; germanoj likvidis geton en Brodi forveturigante ĉirkaŭ 3 500 judojn al la koncentrejo Majdanek kaj surloke mortigante kelkcent; Kroatio: Ante Pavelić anoncis Tomislav 2-a reĝo; Norda Pacifiko: evakuo de japanaj trupoj el Aleutaj Insuloj kaj plifortigo de Kuriloj, Saĥaleno kaj Hokkaido
- 1944: Sovetunio: la Ruĝa Armeo malfondis la 4-an Ukrainan Fronton; ĉasaviadila aviado de Aliancanoj komencis ataki germanan fervojan trakon en okupataj teritorioj kaj okcidenta parto de Tria Regno
- 1945: Batalo de Okinavo: usona 24-a Armea Korpuso konkeris monton Sugar Loaf sur Okinava Insulo; Pacifiko: sur Luzono, oriente de Manilo, usona 1-a Armeo rompis japanan reziston, japanoj retiriĝis al montoj; Francio: manifesto de komunistoj
1945: Postmilito
- "Berliner Zeitung" aperis en Orienta Berlino, subtitolita "Organo de la komandistaro de la Ruĝa Armeo"
- Pollando: nokte de la 20-a/21-a de majo taĉmento de Pola Enlanda Armeo atakis koncentrejon de NKVD en Rembertów apud Varsovio liberigante pli ol 500 homojn (ĉefe siajn soldatojn, sed ankaŭ de Kamparanaj Batalionoj kaj de la Naciaj Armitaj Fortoj de Pollando) antaŭ ilia forveturigo Sovetunien al gulagoj — sovetaj okupantoj organizis grandan rastadon en kiu ili kaptis multajn fuĝintojn murdante ilin surloke, aliajn torturis, la koncentrejo estis tamen likvidita; grupo da gardistoj de malliberejo en Łomża (membroj de EA) senarmigis ceterajn gardistojn kaj ellasis enprizonigitojn
1945: Usonaj geaktoroj Humphrey Bogart kaj Lauren Bacall nuptiĝis
1946: Projekto Manhattan: kanada fizikisto kaj kemiisto Louis Slotin estis konscie morte radiadigita por eviti akcidenton en usona laboratorio en Nov-Meksikio
1950: Nikaragva diktatoro Anastasio Somoza García post trijara paŭzo revenis al la posteno de prezidento
1970: En Kaselo ĉe la okcidenta parto de la landlimo renkontiĝis kanceliero de Germana Federacia Respubliko Willy Brandt kaj ĉefministro de Germana Demokratia Respubliko Willi Stoph
1972: Pietato, la skulptaĵo de Mikelanĝelo, estis per martelo serioze damaĝita fare de furiozulo
1979: En Leningrado okazis koncerto de Elton John, unua konata okcidente muzikisto, sur la teritorio de Sovetunio
1980: Premiero de la sciencfikcia fantasta filmo Stelaj Militoj - La imperio kontraŭatakas
1981: François Mitterrand iĝis prezidento de Francio
1982: Falklanda Milito: britaj paraŝutistoj per amfibiaj veturiloj alteriĝis al Soledad - brita fregato sinkigita kaj 12 argentinaj aviadiloj pafalterigitaj
1991: Ĉefministro de Barato Rajiv Gandhi pereis en atenco organizita de tamilaj tigroj
1993: Parta suna eklipso videbla en Nordameriko, Arkto kaj Norda Eŭropo
1994: Premiero de la filmo Pulp Fiction de Quentin Tarantino
1995: Moravio: papo Johano Paŭlo la 2-a sanktigis en Olomouc Zdislava el Lemberk kaj polan martiron Jan Sarkander el Teŝina princlando
1998: Post 32 jaroj de diktatoreca regado demisiis prezidento de Indonezio Suharto
2001: Internacia Pun-Tribunalo por Eksa Jugoslavio akuzis kroatan generalon Ante Gotovina
2004: Burunda enlanda milito: Konsilio de Sekureco de Unuiĝintaj Nacioj decidis krei kaj sendi al Burundo pacmision de UN
2005: Elena Paparizou gajnis la 50-an Eŭrovido-Kantokonkurson en Kievo
2006: Montenegro referendumis por sendependeco
2008: Pakistana registaro subskribis packontrakton kun batalantoj de Vaziristano
2012: En bomba atenco fartia de sinmortiginto kontraŭ soldatoj prepariĝantaj al parado en Sanao, ĉefurbo de Jemeno 96 personoj pereis kaj pli ol 300 vundiĝis
2013: Malgrandpollanda Provinco: en distrikto Tarnów malfermiĝis Eŭropa Muzik-Centro de Krzysztof Penderecki
2014: Venko de ribelantaj tuaregoj super armeo de Malio en la batalo de Kidal
2017: Teritoria Defend-Armeo: en tri polaj urboj Bjalistoko, Lublin kaj Rzeszów ĵuris ĉirkaŭ 400 soldatoj de la unuaj brigadoj
Invado de Rusio en Ukrainion:
- 2022: kapitulacis lasta grupo de ukrainaj militistoj la defendantoj en Mariupolo
- 2023: Joe Biden prezentis la 38-an helpofaskon por Ukrainio (385 mln da dolaroj); Japanio sendos ĉ. 100 veturilojn kaj 30 mil nutraĵporciojn, ankaŭ povas akcepti vunditajn soldatojn por kuracado