Dunatria fosfato

Dunatria fosfato, fosfato de natrio dubaza aŭ Na₂HPO₄ estas neorganika kombinaĵo konsistanta je natrio, fosforo kaj oksigeno, dubaza salo de fosfata acido kaj natria hidroksido, konata plurforme tiel kiel anhidra, du-, hepta-, okta- kaj dodeka hidrata. Ĉiuj estas akvosolveblaj pulvoroj, kaj la anhidra salo estas tre higroskopa. La pH de la dunatria fosfato en akvosolvaĵo kuŝas inter 8.0 kaj 11.0 signifante ke ĝi estas milde baza:

HPO₄²⁻ + H₂O

{\overrightarrow {\leftarrow }}

H₂PO₄⁻ + OH⁻

Sintezoj[redakti | redakti fonton]

Neŭtraligo de fosfata acido diluita kaj natria hidroksido:

{\mathsf {H_{3}PO_{4}+2NaOH\ {\xrightarrow {}}\ Na_{2}HPO_{4}+2H_{2}O}}

Reakcio de la ununatria fosfato kaj natria hidroksido:

{\mathsf {NaH_{2}PO_{4}+NaOH\ {\xrightarrow {}}\ Na_{2}HPO_{4}+H_{2}O}}

Natria bikarbonato reakcias kun kalcia fosfato unubaza por estigi dunatrian fosfaton:

{\mathsf {14\;NaHCO_{3}+5\;Ca(H_{2}PO_{4})_{2}H_{2}O{\xrightarrow {}}}}

{\mathsf {14\;CO_{2}+Ca_{5}(PO_{4})_{3}OH+7\;Na_{2}HPO_{4}+18\;H_{2}O}}

Reakcioj[redakti | redakti fonton]

La kristaloj de dunatria fosfato perdas akvon sub hejtado:

{\mathsf {Na_{2}HPO_{4}\cdot 12\;H_{2}O\ {\xrightarrow {95-100^{o}C}}\ Na_{2}HPO_{4}+12\;H_{2}O}}

En pli altaj temperaturoj ĝi transformiĝas en pirofosfatan acidon:

{\mathsf {2\;Na_{2}HPO_{4}\ {\xrightarrow {120-300^{o}C}}\ Na_{4}P_{2}O_{7}+H_{2}O}}

Ĝi reakcias kun fosfata acido por estigi la ununatrian hidrogenan fosfaton:

{\mathsf {Na_{2}HPO_{4}+H_{3}PO_{4}\ {\xrightarrow {}}\ 2\;NaH_{2}PO_{4}}}

Dunatria fosfato reakcias kun alkaloj:

{\mathsf {Na_{2}HPO_{4}+NaOH\ {\xrightarrow {}}\ Na_{3}PO_{4}+H_{2}O}}

Dunatria fosfato plenumas kelkajn reakciojn pri duobla interŝanĝo kun kalcia klorido:

{\mathsf {4\;Na_{2}HPO_{4}+3\;CaCl_{2}\ {\xrightarrow {}}\ Ca_{3}(PO_{4})_{2}\downarrow +6\;NaCl+2\;NaH_{2}PO_{4}}}

Nekompleta neŭtraligo per kalcia klorido:

{\mathsf {Na_{2}HPO_{4}+CaCl_{2}\ {\xrightarrow {}}\ CaHPO_{4}\downarrow +2\;NaCl}}

Reakcio pri duobla interŝanĝo per arĝenta nitrato:

{\mathsf {2\;Na_{2}HPO_{4}+{\underset {ar{\hat {g}}enta\;nitrato}{3\;AgNO_{3}}}\ {\xrightarrow {}}\ Ag_{3}PO_{4}\downarrow +3\;NaNO_{3}+NaH_{2}PO_{4}}}

Uzoj[redakti | redakti fonton]

Dunatria fosfato uzatas kune kun trinatria fosfato en nutro-industrio kaj akvotraktado. En nutraĵoj, ĝi uzatas por kontrolo de la pH, ĉar ĝia apliko evitas koaguliĝon en la preparado de densigita lakto. Simile, ĝi uzatas kiel anti-aglomerada aldonaĵo en pulvorigitaj produktoj. Ĝi same uzatas en desertoj kaj pudingoj, samkiel tritika kremo por plirapidigi kuirtempon, kaj densigo de rapidofaraj pudingoj. En akvo traktado, ĝi malrapidigas la formiĝon de kalciaj krustoj. Ĝi same uzatas en kelkaj likvo-sapoj kaj purigagentoj.