Slatiňany
| Slatiňany | |||
| germane Slatinian | |||
| urbo | |||
 Kastelo Slatiňany de oriento
| |||
|
|||
| Oficiala nomo: Slatiňany | |||
| Ŝtato |  Ĉeĥio
| ||
|---|---|---|---|
| Regiono | Regiono Pardubice | ||
| Distrikto | Distrikto Chrudim | ||
| Administra municipo | Chrudim | ||
| Historia regiono | Bohemio | ||
| Montaro | Svitava montetaro | ||
| Memorindaĵoj | Slatiňany kastelo | ||
| Rivero | Chrudimka | ||
| Situo | Slatiňany | ||
| - alteco | 268 m s. m. | ||
| - koordinatoj | 49° 55′ 05″ N 15° 48′ 57″ O / 49.91806 °N, 15.81583 °O (mapo) | ||
| Areo | 15,60 km² (1 560 ha) | ||
| Loĝantaro | 4 221 (2024) | ||
| Denseco | 270,58 loĝ./km² | ||
| Virĉevalejo | Virĉevalejo Slatiňany | ||
| Unua skribmencio | 1294 | ||
| Horzono | MET (UTC+1) | ||
| - somera tempo | MET (UTC+2) | ||
| Poŝtkodo | 538 21 | ||
| NUTS 3 | CZ053 | ||
| NUTS 4 | CZ0531 | ||
| NUTS 5 | CZ0531 572268 | ||
| Katastraj teritorioj | 4 | ||
| Partoj de urbo | 5 | ||
| Bazaj setlejunuoj | 4 | ||
  Situo enkadre de Ĉeĥio
| |||
 Vikimedia Komunejo: Slatiňany
| |||
| Retpaĝo: www.slatinany.cz | |||
 Portalo pri Ĉeĥio
| |||
Slatiňany estas pitoreska urbo trovebla 5 kilometrojn de distrikta urbo Chrudim en Regiono Pardubice en Ĉeĥio. Vivas ĉi tie 4 221 loĝantoj (2024).
La najbaraj municipoj de la setlejo estas Svídnice, Rabštejnská Lhota, Chrudim, Orel, Lukavice kaj Licibořice.
Historio
[redakti | redakti fonton]Mencio pri Slatiňany devenas el la jaro 1294, kiam ĉi tie, sur roko super la rivero Chrudimka (Ĥrudimka) staris nur ligna gotika fortikaĵo. Lia posedanto estis Francisko el Slatiňany (laŭ historiisto August Sedláček). Dum pluaj du jarcentoj la posedantoj ŝanĝiĝis, la loko estis kelkfoje forbruligita kaj en bataloj detruita. En la jaro 1497 estas la fortikaĵo kaj vilaĝo menciita kiel forlasita. En la jaro 1525 posedanto vendis la havaĵon al la dota urbo Chrudim. En la jaro 1575 ekestis surloke de la fortikaĵo renesanca kastelo. Ĉiuj kasteloj kaj bienegoj ofte ŝanĝis posedantojn. Same Slatiňany.
La plej rapide prosperis iama vilaĝo dum regado de nobela gento de Auersperg. Ekestas tie ĉi sukerfabriko (1859), produktejo de artefaritaj sterkaĵoj (1877), vapor-segejo kaj alkoholfarejo. Post malprospera farejo de segejoj ekestis produktejo de fajropumpiloj.
La gento de Auersperg posedis kastelon, kamparan terposedaĵon kaj ekonomiajn produktaĵojn ĝis la jaro 1938. La gento formortis laŭ patra linio en la jaro 1942. Tuta havaĵo estis konfiskita en la jaro 1945 laŭ dekretoj de prezidento. Statuton de urbo akiris Slatiňany en la jaro 1971.
Loĝantaro
[redakti | redakti fonton]| Jaro | Loĝantoj |
|---|---|
| 1869 | 1 966 |
| 1880 | 2 303 |
| 1890 | 2 476 |
| 1900 | 2 665 |
| 1910 | 2 864 |
| 1921 | 2 844 |
| Jaro | Loĝantoj |
|---|---|
| 1930 | 3 175 |
| 1950 | 3 355 |
| 1961 | 3 635 |
| 1970 | 3 850 |
| 1980 | 3 929 |
| 1991 | 4 049 |
| Jaro | Loĝantoj |
|---|---|
| 2001 | 3 973 |
| 2014 | 4 185 |
| 2016 | 4 198 |
| 2017 | 4 206 |
| 2018 | 4 184 |
| 2019 | 4 187 |
| Jaro | Loĝantoj |
|---|---|
| 2020 | 4 217 |
| 2021 | 3 969 |
| 2022 | 4 102 |
| 2023 | 4 210 |
| 2024 | 4 221 |
Partoj de urbo
[redakti | redakti fonton]- Slatiňany
- Kochánovice
- Kunčí
- Škrovád
- Trpišov
Memorindaĵoj
[redakti | redakti fonton]Kastelo
[redakti | redakti fonton]Antaŭ pli ol 600 jaroj jam konata kiel fortikaĵo. Ĝis la 18-a jarcento la kastelo havis pli ol 30 posedantojn. Estis nekredebla, kiel dum tiel mallongaj tempintervaloj pro bankroto, morto kaj konfiskado ŝanĝiĝis posedantoj. Nur nobela gento de Auersperg posedis ĝin dum pli ol 200 jaroj, kaj akiris meriton je prospero. La gento tamen formortis (1942) kaj la kastelo estis konfiskita laŭ postmilitaj dekretoj de prezidento Beneš.
De la jaro 1939 apartenas al la kastelo ĉevalbredejo de nigra kladruba ĉevalo kaj 16-hektara parko kun la plej nombra kolekto de ligno-kreskaĵoj. De la jaro 1950 estas en la kastelo, krom historiaj objektoj, unika hipologia muzeo. Eksponaĵoj, bildoj, iloj kaj aĵoj bidigas evoluon de ĉevalo sur la Tero, evoluo de bredado, uzo de ĉevalo en la vivo de la homo. De la jaro 2001 estas la kastelo nacia kultura monumentaĵo.
Preĝejo de Sankta Marteno
[redakti | redakti fonton]Romkatolika preĝejo el la 14-a jarcento, rekonstruita en novogotika stilo en la jaro 1892.
Ĉevalbredejo
[redakti | redakti fonton]De la jaro 1939 apartenas al la kastelo ĉevalbredejo de nigra kladruba ĉevalo La bredejon oni translokigis ĉi tien el Průhonice ĉe Prago. La ĉevalbredejo estas dividaĵo de Ŝtata ĉevalbredejo Kladruby nad Labem.
| ||||